Termin „mitomania” odnosi się do patologicznego kłamstwa, objawiającego się niepohamowanym impulsem do tworzenia w relacjach z innymi ludźmi nieistniejącej rzeczywistości. Mitomani są skłonni do kreowania i opowiadania historii, które nigdy nie mają miejsca. W konsekwencji, prawda jest często zastępowana przez fikcję, co prowadzi do szeregów problemów w interakcjach społecznych. Notoryczne kłamstwa zwykle zaczynają się pojawiać w okresie dorastania, a problem częściej dotyczy płci żeńskiej.
W medycynie termin „mitomania” jest także znany jako zespół Delbrücka – od nazwiska niemieckiego psychiatry Antona Delbrücka, który jako pierwszy opisał to zaburzenie. Niektóre osoby nazywają go również pseudologia fantastica (fantastyczne kłamstwo). Zaburzenie to jest klasyfikowane jako jedno z zaburzeń osobowości. Charakterystyczną cechą mitomanów jest głębokie przekonanie o prawdziwości opowiadanych przez nich historii, które są w istocie fikcyjne.
Patologiczny kłamca nie tylko wierzy we własne kłamstwa, ale również jest niezdolny do przyjęcia dowodów lub argumentów przeczących jego historiom. W rezultacie, granica między prawdą a fikcją staje się dla niego niejasna. Kłamcy często kreują iluzoryczne obrazy swojego życia, przedstawiając je jako beztroskie i szczęśliwe, choć w rzeczywistości może być zupełnie inaczej.
Osoby cierpiące na mitomanię są zazwyczaj pełne kompleksów i charakteryzują się niską samooceną. Często posiadają nadmierną pewność siebie, a co za tym idzie, nie dbają o opinie innych. Przejawiają tendencję do przyciągania uwagi innych, opowiadając fascynujące i często nierealistyczne historie o sobie. Mitoman to osoba obdarzona wysokimi zdolnościami konwersacyjnymi i zdecydowanym samouwielbieniem.
Przyczyny mitomanii nie są do końca znane. Istnieje hipoteza, że osoby z niską samooceną mogą być skłonne do tworzenia fantastycznych historii jako formy kompensacji swoich kompleksów. Ponadto, osoby, które w dzieciństwie miały kontakt z pewnymi chorobami w rodzinie – takimi jak alkoholizm czy choroby psychiczne – mogą mieć większą predyspozycję do rozwinięcia mitomanii.
Badania wskazują, że istnieje korelacja między mitomanią a doświadczeniem głębokich, negatywnych emocji, których osoba nie jest w stanie zaakceptować. W przeciwieństwie do popularnego mitu, mitomania nie jest dziedziczna i nie jest związana z padaczką, chorobami umysłowymi, opóźnieniem rozwoju czy przestępczością. Warto jednak zauważyć, że wiele osób naruszających prawo wykazuje zdolność do manipulacji i kłamstwa. Niektórzy naukowcy sugerują, że skłonność do patologicznego kłamstwa może być po prostu cechą osobowości.
Patologiczne kłamstwo może również towarzyszyć osobom cierpiącym na ADHD. Psychologowie i psychiatrzy sugerują, że traumy z dzieciństwa lub okresu dojrzewania oraz choroby organiczne mózgu mogą prowadzić do częstszego występowania pseudologii fantastycznej.