Nerwica lękowa jest dysfunkcyjnym stanem organizmu, który nie powiązany jest z określonymi patologiami organicznymi. Na ogół są to wyniki skutków nadmiernego stresu lub traumy. Przeważającym symptomem tego schorzenia jest silne poczucie lęku, które często nie ma uzasadnienia i jest trudne do opanowania. Może ono się pojawić niespodziewanie jako atak paniki, być uogólnione i utrzymywać się przez długi okres, lub ewoluować w fobię. Inne symptomy nerwice lękowe obejmują palpitacje serca, niepokój, trudności z oddychaniem, problemy ze snem, zawroty głowy i drżenie dłoni. Skuteczne leczenie tego schorzenia polega przede wszystkim na psychoterapii. Dodatkowo mogą być stosowane leki uspokajające i antydepresanty.
Nerwica lękowa może mieć wiele odmian, ale wszystkie charakteryzują się dominującym symptomem – poczuciem lęku. Objawy somatyczne mogą obejmować: osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia lub innych zmysłów, duszności czy ucisk w klatce piersiowej. Inne symptomy to ból w różnych częściach ciała (głównie głowa, żołądek lub klatka piersiowa), zawroty głowy, drżenie, kołatanie serca, nadmierne pocenie się i inne. Osoba z nerwicą lękową ma zdolność do prawidłowego postrzegania rzeczywistości, ale często jest świadoma irracjonalności własnego lęku. Chociaż nerwica nie jest chorobą psychiczną, to jest zaburzeniem.
Nerwica lękowa może przybierać różne formy, wśród których najczęściej spotykane to: fobie, ciężkie stresowe reakcje, zaburzenia adaptacyjne, somatyczne zaburzenia i zaburzenia dysocjacyjne. To przewlekła choroba, która często powraca w odpowiedzi na określone sytuacje życiowe.
Przyczyny nerwicy lękowej są różnorodne i mogą być związane zarówno z genetyką, czynnikami psychologicznymi jak i biologicznymi. Często nerwicę lękową obserwuje się u bliskich krewnych, co sugeruje genetyczny aspekt tej dolegliwości. Niemniej jednak, większość naukowców uważa za czynnik wyzwalający nerwicę traumatyczną sytuację życiową lub nieświadomy konflikt wewnętrzny, który często pochodzi z okresu dzieciństwa. Czynniki zwiększające ryzyko nerwicy lękowej obejmują: urazy doznane we wczesnym dzieciństwie, brak odpowiedniej opieki rodzicielskiej, nierozwiązane konflikty wewnętrzne, uzależnienia, funkcjonowanie w patologicznych systemach społecznych oraz pewne cechy osobowości, szczególnie tzw. osobowość anankastyczną.
Warto zauważyć, że rozwój zaburzeń nerwicowych może być również wywoływany przez niektóre chroniczne choroby, takie jak nowotwory, zaburzenia układu ruchu lub urazy. Mogą one prowadzić do występowania nagłego czy przewlekłego stresu, a jeśli trwają wystarczająco długo – mogą powodować zmiany osobowości. Wśród chorób endokrynologicznych, które mogą prowadzić do zachorowania na nerwicę, można wymienić m.in.: nadczynność tarczycy (poprzez podwyższone poziomy hormonów tarczycy) oraz guz chromochłonnego nadnerczy (poprzez podwyższony poziom kortyzolu – hormonu stresu).