Rola i źródła witaminy B3 (niacyny) w zdrowiu człowieka

Witamina B3, bardziej znana jako niacyna czy witamina PP, jest niezwykle korzystna dla naszego zdrowia. Stosowana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, jest składnikiem wielu kosmetyków i lekarstw. Jej właściwości sprawiają, że pomaga nam zachować gładką, promienną skórę oraz działa prewencyjnie na depresję, migreny oraz cukrzycę typu 1. Warto więc pamiętać o zapewnieniu organizmowi odpowiedniej dawki tej substancji.

Niacyna, czyli inaczej Acidum nicotinicum, to pojęcie obejmujące dwie substancje chemiczne: kwas nikotynowy i amid kwasu nikotynowego (nikotynamid). Nazwa PP wskazuje na przeciwpelargyczne działanie witaminy, co oznacza jej zdolność do zapobiegania skórnym zmianom znanym jako Pella Agra. Ciekawostką jest fakt, że niacyna jest jednym z niewielu składników odżywczych, które mogą być produkowane przez nasze ciało – dokładniej mówiąc z tryptofanu. Jednakże aby zaspokoić potrzeby organizmu w niacynę, konieczne jest także dostarczanie jej z pożywienia.

Witamina B3 występuje zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W naszym pożywieniu przybiera ona formę kwasu nikotynowego i nikotynamidu, a dodatkowo może również powstawać z tryptofanu zawartego w żywności (60 mg tryptofanu przekształca się w 1 mg witaminy B3). Dzienna dawka witaminy B3 zależna jest od wieku i płci – dzieci do 3 lat potrzebują do 10 mg, kobiety do 14 mg, natomiast mężczyźni aż do 16 mg. Źródłem niacyny mogą być drożdże (do 50 mg/100 g), otręby pszenne (do 35 mg/100 g), orzeszki ziemne (17,2 mg/100 g), mięso cielęce (do 17 mg/100 g), wołowina (do 8,4 mg/100 g), ryby morskie (8 mg/100 g), grzyby (4,6 mg/100 g) czy ziemniaki (1,5 mg/100 g). Dodatkowo, niacynę można znaleźć nawet w kawie czy herbacie.

Witamina B3 jest rozpuszczalna w wodzie i współdziała z innymi witaminami z grupy B takimi jak B1, B2 i B6. Na jej działanie wpływa chrom, lecz cukry mogą hamować jej funkcje. Jest substancją odporną na wysokie temperatury, kwasy, zasady oraz promieniowanie UV. Przy gotowaniu przechodzi do wywaru, dlatego warto go spożywać. Niacyna została opisana po raz pierwszy przez chemika Hugo Weidela, badającego właściwości nikotyny. Później została wyodrębniona z wątroby przez amerykańskiego biochemika Konrada Elvehjema. Z czasem zaczęto nazywać ją „czynnikiem zapobiegającym pelagrze” czy „czynnikiem zapobiegającym zespołowi krowiego języka”. Później pojawiało się określenie PP, co pochodzi od angielskiego „Pellagra-Preventing factor”. Nazwa „niacyna” powstała, aby uniknąć skojarzeń z nikotyną i jest kombinacją słów nicotinic acid + vitamin.